Sinema grubumuzla bir yönetmen seçip, filmlerini 3 hafta boyunca üst üste izleyip, yönetmenin bakış açısı, gelişimi ve yönelimi üzerine konuşmayı sanırım çok seviyoruz. Severek analizlerini yaptığım Woody Allen filmlerinden sonra, yine yönetmenden gidelim dedik ve sınırımızı bu defa "Türk Yönetmen" olarak belirledik. Aklımıza ilk gelenler, Zeki Demirkubuz, Ferzan Özpetek, Nuri Bilge Ceylan ve Reha Erdem'di. Küçük bir fikir alışverişi sonrası Reha Erdem'de karar kıldık ve yönetmenin, yine severek yazacağım, "Kaç Para Kaç", "Korkuyorum Anne" ve "Hayat Var" filmlerini seçtik.
Öncelikle Reha Erdemi kısa biyografisiyle arz-ı endam ettireyim de, sonrasında yönetmenin filmografisine ve şimdiye dek çektiği filmlerin kısa özetlerine gireceğim. Zira adeti bozmayarak, yukarı da bahsettiğim 3 filminin analizini gelecek postlarımda uzun uzun yapacağım.
Yapım Yılı-Süre: 1989, 100 Dk, Fransız-Türk ortak yapımı
Senaryo : Reha Erdem
Oyuncular: Yeşim Tozan, Gülsen Tuncer, Nurinisa Yıldırım, Arif Pişkin, Münir Özkul
Görüntü Yönetmeni: Uğur Eruzun
Müzik: Denis Bisson
Ödülleri: Nantes Three Continents Festival (Silver Montgolfiere-Reha Erdem)
Özet : Yekta yıkılmaya yüz tutmuş metruk bir köşkte,derin bir nostaljiye tutunmuş teyzesi Nükhet Seza ile birlikte yaşamaktadır. Annesi meçhul bir şekilde kaybolan Yekta'yı diğer teyzesi Nehir bu köşkten kurtarmaya ve Burgaz Ada'daki evine yerleştirmeye çalışmaktadır. Yekta hayal ve gerçeğin iç içe geçtiği bu evde aslında mutludur ve bu durum kız kardeşiyle sürekli sürtüşen Nükhet Seza'nın da gizli gizli hoşuna gitmektedir. Ancak Yekta kendisine yasaklanan odaya girip annesini gördüğünü söylemeye başlayınca, işin rengi değişmeye başlar. (Bilgiler buradan)
Yapım Yılı, Süre: 1999, 100 Dk.
Senaryo: Reha Erdem
Oyuncular: Taner Birsel, Bennu Yıldırımlar, Zuhal Gencer, Ara Güler, Serra Yılmaz, Sevin Okyay, Engin Alkan Ali Düşenkalkar
Görüntü Yönetmeni: Florent Herry
Müzik: Pressure Drop
Öncelikle Reha Erdemi kısa biyografisiyle arz-ı endam ettireyim de, sonrasında yönetmenin filmografisine ve şimdiye dek çektiği filmlerin kısa özetlerine gireceğim. Zira adeti bozmayarak, yukarı da bahsettiğim 3 filminin analizini gelecek postlarımda uzun uzun yapacağım.
Film yönetmeni ve senarist olan Reha Erdem, 1960 İstanbul doğumlu. Lise öğrenimini Galatasaray Lisesi'nde tamamlayan Erdem, Boğaziçi Üniversitesi'ndeki tarih eğitimini yarıda bırakıp, 1983 yılında Paris'e gittmiştir. Paris VIII Üniversitesi'nde sinema bölümünü bitirdikten sonra, Plastik Sanatlar bölümünde yüksek lisans yapmıştır. Film çekmediği uzun yıllar boyunca reklam filmi yönetmenliği yapan Reha Erdem, eşi Nilüfer Güngörmüş ile birlikte yazdığı Korkuyorum Anne filminin senaryosu dışındaki tüm filmlerinin senaryosunu kendisi yazmıştır. Filmlerinin senaryosunu yazıp yöneten Reha Erdem, Beş Vakit ve Kosmos filmlerinin kurgusunu, Hayat Var filminin hem kurgusunu hem ses tasarımını kendisi yapmış; ilk uzun metrajlı filmi Fransız-Türk ortak yapımı A Ay'ı 1989 yılında çekmiştir. Aşağıda yönetmenin 1995 yılında çektiği "Deniz Türküsü" ve 2006 yılında çektiği "Ekimde Hiç Bir Kere" isimli iki kısa filmi hariç, günümüze kadar çektiği tüm uzun metrajlı filmlerinin künyeleri yer almaktadır.
A Ay
Yönetmen: Reha ErdemYapım Yılı-Süre: 1989, 100 Dk, Fransız-Türk ortak yapımı
Senaryo : Reha Erdem
Oyuncular: Yeşim Tozan, Gülsen Tuncer, Nurinisa Yıldırım, Arif Pişkin, Münir Özkul
Görüntü Yönetmeni: Uğur Eruzun
Müzik: Denis Bisson
Ödülleri: Nantes Three Continents Festival (Silver Montgolfiere-Reha Erdem)
Özet : Yekta yıkılmaya yüz tutmuş metruk bir köşkte,derin bir nostaljiye tutunmuş teyzesi Nükhet Seza ile birlikte yaşamaktadır. Annesi meçhul bir şekilde kaybolan Yekta'yı diğer teyzesi Nehir bu köşkten kurtarmaya ve Burgaz Ada'daki evine yerleştirmeye çalışmaktadır. Yekta hayal ve gerçeğin iç içe geçtiği bu evde aslında mutludur ve bu durum kız kardeşiyle sürekli sürtüşen Nükhet Seza'nın da gizli gizli hoşuna gitmektedir. Ancak Yekta kendisine yasaklanan odaya girip annesini gördüğünü söylemeye başlayınca, işin rengi değişmeye başlar. (Bilgiler buradan)
Kaç Para Kaç
Yönetmen: Reha ErdemYapım Yılı, Süre: 1999, 100 Dk.
Senaryo: Reha Erdem
Oyuncular: Taner Birsel, Bennu Yıldırımlar, Zuhal Gencer, Ara Güler, Serra Yılmaz, Sevin Okyay, Engin Alkan Ali Düşenkalkar
Görüntü Yönetmeni: Florent Herry
Müzik: Pressure Drop
Özet: Bir gömlekçi dükkanını işleten, kendi halinde, sıradan, monoton bir yaşam süren Selim ve karısı Ayla'nın hayatına büyük bir para girer. Para; evlenmiş, boşanmış, bodrum katında annesiyle yaşayan, gündüzleri vitrin gezen ve dış dünyayla tek ilişkisi televizyon olan komşuları Nihal'i de etkiler. Ve küçük yaşantılarına giren bu büyük paranın, küçük bir suçu ve büyük bir trajediyi getirmesi kaçınılmaz bir hal alır. (Bilgiler buradan.)
Korkuyorum Anne
Yönetmen: Reha Erdem
Yapım Yılı, Süre: 2004, 128 Dk.
Senaryo : Reha Erdem
Oyuncular: Ali Düşenkalkar, Işıl Yücesoy, Köksal Engür, Şenay Gürler, Arzu Bazman, Aydoğan Oflu
Görüntü Yönetmeni: Florent Herry
Ödülleri: Ankara Uluslararası Film Festivali( En iyi Yönetmen, Erkek Oyuncu, Senaryo, Yardımcı Erkek Oyuncu, Yardımcı Kadın Oyuncu, Umut Vadeden Oyuncu), Antalya Altın Portakal Film Festivali(En İyi Senaryo, Jüri Özel Ödülü, Sanat Yönetimi, Kostüm Tasarımı) İstanbul Uluslararası Film Festivali (Fibresci Ödülü), Adana Altın Koza Film Festivali (En İyi Senaryo)
Özeti : Ali, geçirdiği bir kaza sonucu hafızasını kaybeder. Çevresindeki herkes, kendilerini Ali'nin kafa karışıklığı ile gelen bir karmaşanın içinde bulurlar. Elden ele dolaşan, sahibini arayan değerli bir yüzük, uzak bir hırsızlık hikâyesi ve yalan bir polis soruşturması da işin içine girince İstanbul'da bir mahalle halkı entrikalarla baş başa kalır. (Bilgiler buradan, detaylı bilgi filmin sitesinde, lütfen knock knock)
Beş Vakit
Yönetmen: Reha Erdem
Yapım Yılı, Süre: 2006, 111 Dk.
Senaryo: Reha Erdem
Oyuncular: Özkan Özen, Ali Bey Kayalı, Elit İşcan, Bülent Emin Yarar, Taner Birsel, Yiğit Özşener, Selma Ergeç
Görüntü Yönetmeni: Florent Herry
Ödülleri: İstanbul Uluslararası Film Festivali( Fibresci Ödülü-Reha Erdem, Altın Lale- En İyi Film), :Mannheim-Heidelberg Uluslararası Film Festivali (Mansiyon Ödülü-Florent Herry), adana Altın Koza Film Festivali (En İyi Senaryo, En İyi Film)
Özet: Sırtını yüksek kayalıklara dayamış, yüzünü yüce bir denize dönmüş, etekleri zeytinliklerle süslü küçük fakir bir köy. Köyün sakinleri sert bir coğrafyayla başa çıkmak için uğraş veren, sade ve çalışkan insanlardır. Yiyeceklerini, günü gününe, topraktan ve besledikleri az sayıdaki hayvandan çıkarırlar. Çevrelerindeki hayvanlar ve ağaçlar gibi kendilerinin de gelip geçici olduklarının bilgisini taşırlar. Bu yüzden ağırbaşlıdırlar. Toprak, hava ve suyun, gecenin, gündüzün ve mevsimlerin ritmine göre yaşarlar. Zaman her gün ezan sesiyle beş ayrı vakte bölünür. İnsana özgü bütün olaylar her gün bu beş vakit dilimi içinde yaşanır. Yetişkinler büyüklerinden gördüklerini çocukları üzerinde devam ettirirler. Sevgilerini beceriksizce gösterip, dayağı cennetten çıkma sayarlar. Babalar daima oğullarından birini ötekine üstün tutar. Anneler kızlarına acımasızca buyurur. Çocukluktan gençliğe geçen, 12-13 yaşlarında üç çocuk Ömer, Yakup ve Yıldız bu beş vakitli filmde, köy sakinleri arasında öne çıkar. İmamının oğlu Ömer umutsuzca babasının ölmesini diler. Sadece dilemekle onun ölmeyeceğini anlayınca babasını öldürmek için çocukça yollar aramaya koyulur. Suçluluk dolu düşüncelerini arkadaşı Yakup’la paylaşır. Öğrenciler köyün tek sınıflı okulunda öğrenim görür. Aileler, genç bir kadın olan öğretmene minnettarlıklarını evlerinde pişirdikleri ekmeği, koyunlarının sütünü hediye ederek gösterirler. Yakup öğretmenine aşıktır. Suçluluk dolu düşüncelerini arkadaşı Ömer’den bile gizlemeye çalışır. Bir gün babasını öğretmeni gözetlerken görünce o da Ömer gibi babasını öldürmeyi aklından geçirir. Yıldız hem okula devam eder, hem de annesinin acımasızca üstüne yıktığı işlerin üstesinden gelmeye çabalar. Küçük bir bebek olan kardeşine annelik etmeye çalışır. Bir taraftan da kadınlarla erkekler arasındaki ilişkinin sırlarını irkilerek öğrenir.Beş vakit geçer. Çocuklar öfkeyle suçluluk arasında gidip gelerek, ağır ağır büyürler. Ömer babasını öldürmekten vazgeçer. Sevgiyle nefret arasında sıkışmış, çaresiz ağlar. (Bilgiler buradan, detaylı bilgi filmin sitesinde, lütfen knock knock)
Hayat Var
Yönetmen: Reha Erdem
Yapım Yılı, Süre: 2008, 121 Dk.
Senaryo: Reha Erdem
Oyuncular: Elit İşcan, Erdal Beşikçioğlu, Levent Yılmaz, Banu Fotocan, Handan Karaadam, Nebil Sayın, Erhan Tekin Metin Yıldırım, Aynur Tokluoğlu, Önder Açıkbaş.
Görüntü Yönetmeni: Florent Herry
Ödülleri: 3. Yeşilçam Ödülleri(En İyi Yönetmen), Antalya Altın Portakal Film Festivali( SİYAD Jüri Özel Ödülü), Sinema Yazarları Derneği Ödülleri (En İyi Fİlm, En İyi Yönetim, En İyi Kurgu). Filmin ödüllerini en detaylı veren kaynak için lütfen knock knock
Özet: Hayat, babası ve yatalak dedesi ile birlikte, nefes kesici güzellikteki İstanbul Boğazı'na açılan bir dere ağzına kurulmuş, derme çatma ahşap bir evde yaşamaktadır. Boğaz güzel olduğu kadar da karanlık ve tehlikelidir. Babası ailenin hayatta kalmasını sağlamak için küçük teknesiyle bu sularda balıkçılık yaparken, bir taraftan da birtakım yasa dışı işlere girip çıkar. Hayat bu zorlu, sert ve acımasız dünyaya doğmuştur ama yaşama sıkı sıkıya sarılır. Dünyadaki adaletsizliklere karşı cesaretini, dayanıklılığını ve umudunu yitirmez. (Bilgiler buradan, detaylı bilgi filmin sitesinde, lütfen knock knock)
Kosmos
Yönetmen: Reha Erdem
Yapım Yılı, Süre: 2010, 122 Dk.
Senaryo: Reha Erdem
Oyuncular: Sermet Yeşil, Türkü Turan, Hakan Altuntaş
Görüntü Yönetmeni: Florent Herry
Ödülleri: Antalya Altın Portakal Film Festivali ( En İyi Görüntü Yönetmeni, Yönetmen, En İyi Film, Jüri Özel Ödülü- Ses Tasarımı), Yarevan Uluslararası Film Festivali(En İyi Film)
Özet: Kosmos, mucizeler yaratan bir hırsızın (Kosmos), zaman dışı sınır bir şehre her şeyden kaçıp yerleşmesinden sonra başından geçenleri anlatıyor. (Bilgiler buradan, detaylı bilgi filmin sitesinde, lütfen knock knock)
Author Teorisi, "Her yönetmen filme kendini yazar." der. Kendi yazdığı senaryoları çeken, yani "Author Yönetmen" olarak bilinen Reha Erdem'le ilgili detayları yukarıda bahsettiğim, seçtiğimiz üç filmi üzerinden vermeye devam edeceğim. Bu post daha çok yönetmenin filmogfrafisi üzerine genel ve bütünleyici olsun, fazla dağıtmayayım istedim. Zira "Kaç Para Kaç", "Korkuyorum Anne" ve "Hayat Var" filmlerinde epey dağıtmayı düşünüyorum.
Şimdilik bu kadar, sıklıkla görüşmek üzere...